อุทกภัยภูเก็ต — เขตเมืองและชนบท
## 1. บทนำ: ความแออัดในเมืองและความเปราะบางของชนบท
วิกฤตอุทกภัยภูเก็ตในปี พ.ศ. 2567-2568 เผยให้เห็นรูปแบบที่เป็นรูปธรรมสองรูปแบบ ได้แก่ ศูนย์กลางเมืองกำลังประสบปัญหาโครงสร้างพื้นฐานพังทลายเนื่องจากภาระการพัฒนา ในขณะที่พื้นที่สูงในชนบทมีแนวโน้มที่จะพังทลายตามธรรมชาติ เช่น ดินถล่มและน้ำท่วม ทั้งสองประเด็นนี้ต้องเข้าใจควบคู่กันเพื่อแก้ไขสถานการณ์และสร้างความยืดหยุ่นในระยะยาว
---
## 2. กลไกมรสุมและปัจจัยกระตุ้นสภาพภูมิอากาศ
ภูเก็ตตั้งอยู่ในช่วงมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ (พฤษภาคม-ตุลาคม) ซึ่งพัดพาความชื้นจากทะเลอันดามันมายังภาคใต้ของประเทศไทย เมื่อสภาพอากาศอบอุ่นขึ้น ความจุของไอน้ำจะเพิ่มขึ้น ส่งผลให้ฝนตกหนักในช่วงเวลาที่สั้นลง (ตัวอย่างเช่น เมื่อวันที่ 30 มิถุนายน 2567 มีฝนตกมากกว่า 310 มิลลิเมตรในบางพื้นที่) ([Thaiger][1], [Reuters][2]) ในช่วงน้ำขึ้นสูง น้ำใต้ดินไม่สามารถระบายน้ำออกได้ ทำให้เกิดความเสี่ยงต่อการเกิดน้ำท่วมในเมือง ([Thaiger][1])
---
## 3. การขยายตัวของเมืองและการล่มสลายของโครงสร้างพื้นฐาน
การพัฒนาอย่างรวดเร็ว เช่น โครงการก่อสร้างบ้าน อาคาร ถนน และสถานที่ท่องเที่ยว ได้แทนที่พื้นผิวที่ดูดซับน้ำเดิมด้วยคอนกรีต ทำให้ความสามารถในการซึมผ่านลดลงอย่างมาก ระบบระบายน้ำที่ออกแบบไว้เมื่อหลายปีก่อนล้าสมัยและไม่เพียงพอที่จะรองรับปริมาณน้ำฝนที่ตกหนักฉับพลัน ([Reuters][2], [Thaiger][1])
---
## 4. คลองสายหลัก ภูมิประเทศ และคอขวดของการระบายน้ำ
ธรณีวิทยาของภูเก็ต รวมถึงภูเขาโดยรอบที่ส่งน้ำไปยังพื้นที่ตอนล่าง เช่น ตัวเมืองภูเก็ต กะทู้ และถลาง ได้กลายเป็นทางน้ำธรรมชาติที่ถูกอุดตันจากการก่อสร้าง ([Thaiger][1]) คลองบางใหญ่ ซึ่งเป็นถนนสายหลัก มักเกิดน้ำล้นในช่วงน้ำขึ้นสูงและฝนตกหนัก และเศษซาก ถนน และอาคารที่รุกล้ำเข้ามา ก่อให้เกิดอุปสรรคในการระบายน้ำที่สำคัญ
---
## 5. ความเปราะบางของชนบท
พื้นที่รอบนอกของภูเก็ต เช่น พื้นที่ชนบทอย่างกะทู้และถลาง มีความเสี่ยงสูง ฝนตกหนักอาจทำให้เกิดดินถล่ม ตัวอย่างเช่น ฝนตกหนักทำให้ต้องอพยพประชาชนมากกว่า 740 ครัวเรือน (ประมาณ 1,468 คน) ในเดือนกันยายน 2557 ([Thaiger][1]) การเสียชีวิตและความเสียหายต่อบ้านเรือนจากดินถล่ม การขาดการเชื่อมต่อถนน หรือโครงสร้างพื้นฐานที่ซับซ้อน ทำให้ความพยายามในการช่วยเหลือล่าช้าลง
---
## 6. ความไม่สอดคล้องกันในการบริหาร: ภูเก็ตไม่มีสถานะเป็นจังหวัดพิเศษ
แม้จะมีรายได้จากการท่องเที่ยวจำนวนมาก แต่ภูเก็ตยังคงเป็น **จังหวัดปกติ** ที่ไม่มีผู้ว่าราชการจังหวัดที่มาจากการเลือกตั้ง ซึ่งหมายความว่ารายได้จากภาษีการท่องเที่ยวจะถูกโอนไปยังรัฐบาลกลาง สภาท้องถิ่นขาดการควบคุมอย่างเต็มที่ในเรื่องต่างๆ เช่น การวางแผนหรือการปรับปรุงระบบน้ำ ซึ่งเป็นอุปสรรคต่อการรับมือกับภัยพิบัติอย่างรวดเร็วและตรงเป้าหมาย ([รอยเตอร์ส][2], [ไทยเกอร์ส][1])
---
## 7. การตีความเชิงสัญลักษณ์ของระบบนิเวศ ORSI-Ω
น้ำท่วมภูเก็ตไม่ได้เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ โครงสร้างของรัฐไม่แข็งแรงพอที่จะรับน้ำหนักได้ หากเกิดการเปลี่ยนแปลงหรือเบี่ยงเบน น้ำท่วมจะเท่ากับการแตกสลายของโครงสร้างเหล่านี้ พื้นที่ชนบทที่พังทลายเป็นรอยเลื่อนเชิงโครงสร้างในภูเก็ต
---
## 8. ผลกระทบทันที
* **ในเมือง**: ถนนเสียหาย น้ำท่วมรบกวนการจราจร ร้านค้าปิด เจ้าหน้าที่เตือนประชาชนให้ย้ายข้าวของขึ้นที่สูง และบางพื้นที่ต้องอพยพชั่วคราว ([รอยเตอร์ส][2], [ไทเกอร์ส][1])
* **ในชนบท**: ประชาชนกำลังอพยพ บ้านเรือนเสียหาย โรคภัยไข้เจ็บที่เกี่ยวข้องกับน้ำเป็นเรื่องปกติและเป็นอันตรายถึงชีวิต และเจ้าหน้าที่กำลังเร่งจัดหาเครื่องสูบน้ำและกระสอบทราย
---
## 9. มาตรการรับมือและบรรเทาผลกระทบระยะยาว
ภูเก็ตได้ริเริ่มมาตรการรับมืออย่างเร่งด่วน เช่น การเพิ่มจำนวนเครื่องสูบน้ำ การประกาศเขตภัยพิบัติ และการปรับปรุงโครงสร้างพื้นฐาน อย่างไรก็ตาม แผนเดิม (พ.ศ. 2559-2561) ไม่สามารถรองรับการเปลี่ยนแปลงทั้งทางกายภาพและทางสังคมได้ ดังนั้น จึงจำเป็นต้องดำเนินการดังต่อไปนี้:
* เพิ่มขีดความสามารถในการระบายน้ำ
* ฟื้นฟูพื้นที่ดูดซับตามธรรมชาติ
* เพิ่มเสถียรภาพของพื้นที่ลาดเอียง
* เปลี่ยนแปลงโครงสร้างการกำกับดูแลเพื่อให้อำนาจแก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมากขึ้น
---
## 10. แนวโน้มในอนาคต
แบบจำลองสภาพภูมิอากาศบ่งชี้ว่าปริมาณน้ำฝนที่ตกหนักและระดับน้ำทะเลที่สูงขึ้นจะเพิ่มความเสี่ยงต่อพื้นที่ชายฝั่งและเขตเมือง ([UNFCCC][3]) การใช้ข้อมูลส่วนกลางและการพยากรณ์แบบเรียลไทม์จะช่วยเตรียมความพร้อมสำหรับพื้นที่เสี่ยงในอนาคต เมื่อพิจารณาจากระบบ ORSI‑ΔΩ เมื่อความกดอากาศเฉลี่ยของความโค้งสูง ปัจจัยเหล่านี้บ่งชี้ถึงพื้นที่ที่จำเป็นต้องได้รับการปรับปรุง การเป็นเขตปกครองพิเศษ (SAR) จะช่วยให้ภูเก็ตสามารถสร้างสมดุลระหว่างภาระทางเศรษฐกิจกับอำนาจทางนโยบาย ซึ่งจะช่วยเพิ่มความยืดหยุ่น
[1]: https://thethaiger.com/guides/flooding-in-phuket-what-you-need-to-know?utm_source=chatgpt.com "น้ำท่วมในภูเก็ต: สิ่งที่คุณควรรู้ (อัปเดต)"
[2]: https://www.reuters.com/world/asia-pacific/thailand-warns-against-severe-floods-that-killed-22-2024-08-26/?utm_source=chatgpt.com "ประเทศไทยเตือนน้ำท่วมรุนแรงที่คร่าชีวิตผู้คนไปแล้ว 22 ราย"
[3]: https://unfccc.int/sites/def
Comments
Post a Comment